ΤτΕ: Κόκκινα δάνεια, ποιοτική αναβάθμιση τα κλειδιά για την πορεία του κλάδου του τουρισμού

Η διαχείριση των κόκκινων δανείων στον κλάδο του τουρισμού, αλλά και η συνολική αναβάθμιση του προϊόντος είναι τα βασικά κριτήρια για την πορεία του κλάδου που αποτελεί το βασικό αιμοδότη της Ελληνικής οικονομίας. Αυτό προκύπτει από τα όσα ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, κατά τη διάρκεια ομιλίας του το βράδυ της Δευτέρας στο πλαίσιο του συνεδρίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων για την πορεία του ελληνικού τουρισμού.
«Στο 54,3% αντιστοιχεί στο τέλος του πρώτου εξαμήνου το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στις επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό- καταλύματα και δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης», σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα.
Το ποσοστό αυτό, όπως ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας είναι πολύ υψηλότερο του αντίστοιχου δείκτη των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων του συνόλου της οικονομίας (45,1%) και «το αυτό φαινόμενο θα πρέπει να ερευνηθεί και να αντιμετωπισθεί».
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές μονάδες βρίσκονται στο «μάτι» επενδυτών ωστόσο η καθυστέρηση στη διαδικασία εκκαθάρισης των δανείων «φρενάρει» την είσοδο στην αγορά φρέσκων επενδύσεων. Την ίδια ώρα η ανησυχία στον κλάδο είναι δεδομένη καθώς η έλευση των νέων διοικήσεων στις τράπεζες σε συνδυασμό με την πίεση των Θεσμών για γρήγορες εκκαθαρίσεις κόκκινων δανείων δημιουργεί ασφυκτικό πλαίσιο για πολλές επιχειρήσεις που, όπως αναφέρουν ξενοδοχειακοί παράγοντες, κινδυνεύουν να αλλάξουν χέρια μέσα σε μια νύκτα.
Σημειώνεται ότι ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαίτερα έντονος στην Αθήνα όπου οι επιχειρηματίες του κλάδου βρέθηκαν με υψηλά ποσοστά δανεισμού λόγω των ανακαινίσεων, που έκαναν λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004. Λόγω της πτώσης του τουρισμού μετά βρέθηκαν σε δύσκολη θέση και τώρα αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο απώλειας των περιουσιακών στοιχείων, ειδικά σε μια συγκυρία όπου η πρωτεύουσα αποκτά έντονη τουριστική δυναμική.
Συμβολή στο ΑΕΠ
Πάντως μιλώντας στο συνέδριο του ΣΕΤΕ ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε και στη μεγάλη σημασία του τουρισμού, ο οποίος επλήγη λιγότερο από την ύφεση και διατήρησε το παραγωγικό του δυναμικό, συμβάλλοντας σημαντικά στη διαμόρφωση του ΑΕΠ. «Το 2015 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις συνεισέφεραν άμεσα περίπου 8% του ΑΕΠ, έναντι 5% το 2008. Σε όρους µακροοικονοµικών πολλαπλασιαστών, διάφορες μελέτες εκτιµούν ότι για κάθε 1 ευρώ που ξοδεύεται ως τουριστική δαπάνη, το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 2,2-2,6 ευρώ.
Και καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι οι κλάδοι που επωφελούνται περισσότερο από την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος είναι το εµπόριο, οι χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες, η διαχείριση ακίνητης περιουσίας, οι κατασκευές και η µεταποίηση», ανέφερε.
Η μείωση των τουριστικών εισπράξεων, παρά την άνοδο των επισκεπτών, επιτάθηκε, όπως ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, από τη μείωση των τιμών. «Υποκρύπτει όμως και μια πιο μακροχρόνια τάση, δηλαδή την υποχώρηση των δαπανών ανά επισκέπτη και ανά διανυκτέρευση που εντοπίζεται τα τελευταία χρόνια. Από το 2005 παρατηρείται τάση μείωσης της δαπάνης ανά επισκέπτη της τάξης του 2,5% ετησίως, με αποτέλεσμα αυτή να έχει πλέον υποχωρήσει στα 598 ευρώ ανά επισκέπτη τον Ιούλιο φέτος, ενώ ήταν 746 ευρώ το 2005.
Σε κάποιο βαθμό αυτό αντανακλά την τάση μείωσης του μέσου χρόνου παραμονής στη χώρα, ο οποίος από 10,7 ημέρες το 2005 υποχώρησε στις 7,2 ημέρες το 2015. Αυτό είναι αποτέλεσμα του ότι αλλάζει τόσο η εισοδηματική κατάσταση των επισκεπτών, καθώς η Ελλάδα προσελκύει λιγότερους επισκέπτες υψηλού εισοδήματος, όσο και το μίγμα των χωρών προέλευσης επισκεπτών, αλλά και μακροχρόνιων τάσεων στην παγκόσμια οικονομία, όπως η είσοδος νέων ανταγωνιστριών χωρών, αλλά και η χρήση του διαδικτύου που επιτρέπει τη σύγκριση τιμών και εντείνει τον ανταγωνισμό. Εξάλλου, οι αφίξεις, κυρίως από παραδοσιακές αγορές (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία κλπ), πλησιάζουν τα όρια κορεσμού».
Οι στόχοι και οι μεταρρυθμίσεις
Αυτό σημαίνει ότι και το πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να προσαρμοσθεί, στοχεύοντας στην περαιτέρω αναβάθμιση του προϊόντος και την εξειδίκευση, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο διοικητής της ΤτΕ.
Δηλαδή:
Αύξηση του αριθμού των αγορών–στόχων, μέσα από κατάλληλες πολιτικές μάρκετινγκ σε κάθε αγορά, με εξειδικευμένη διαφημιστική καμπάνια. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στις χώρες που παρουσιάζουν την υψηλότερη δαπάνη ανά διανυκτέρευση.
Επέκταση της τουριστικής ζήτησης σε όλη τη διάρκεια του έτους, μέσω της ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος και πέραν του παραδοσιακού προτύπου «ήλιος και θάλασσα», με τη δημιουργία διαφοροποιημένων προϊόντων, που θα επικεντρώνονται σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός, ο συνεδριακός, ο θρησκευτικός και ο ιατρικός-ιαματικός τουρισμός καθώς και τα θεματικά πάρκα. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην προσέλκυση επισκεπτών για μικρά διαστήματα (city-breaks), που συνήθως έχουν μεγαλύτερη δαπάνη ανά ημέρα και είναι λιγότερο προσανατολισμένοι στους θερινούς μήνες αιχμής.
Η Ελλάδα πρέπει να γίνει η χώρα από την οποία ξεκινούν ή όπου καταλήγουν οι κρουαζιέρες, και όχι ένας απλός ενδιάμεσος σταθμός. «Προς την κατεύθυνση αυτή, στην τόνωση και διαφοροποίηση της τουριστικής ζήτησης, θα συμβάλλουν αποφασιστικά στο μέλλον μεταρρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα ενισχύσουν τη μακροχρόνια δυνητική ανάπτυξη µέσα από την άρση υπαρχόντων περιορισµών και την αύξηση του ανταγωνισµού.
Ενδεικτικά ανέφερε:
Την ιδιωτικοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, που θα ενισχύσει την ανταγωνιστική τους θέση και θα επιτρέψει την ανάπτυξη νέων τουριστικών μονάδων σε άμεση αεροπορική σύνδεση με τις πόλεις αναχώρησης.
Την απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας έκδοσης τουριστικής βίζας επισκεπτών από αναδυόμενες αγορές (Ρωσία, Τουρκία, Κίνα).
Τις ρυθμίσεις, όπως η άρση του cabotage, που ήδη ενεθάρρυναν την ανάπτυξη του τουρισμού κρουαζιέρας.
Την ίδρυση ειδικής υπηρεσίας ( "one - stop shop") του ΕΟΤ για την προώθηση και αδειοδότηση μεγάλων τουριστικών επενδύσεων.
Την απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης όλων των τουριστικών επιχειρήσεων, με στόχο τη μείωση των διοικητικών δαπανών και του χρόνου αδειοδότησης, καθώς και την επίσπευση των διαδικασιών για την έναρξη τουριστικής επιχειρηματικής δραστηριότητας (η οποία αφορά κάθε τύπο άδειας, όπως εγκατάσταση, λειτουργία, ίδρυση επιχείρησης και περιβαλλοντικές άδειες), τη διεκπεραίωση αυτών ηλεκτρονικά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυθημερόν.
Τη δημιουργία νέας μορφής ολοκληρωμένων τουριστικών επιχειρήσεων, των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων. Ως σύνθετα τουριστικά καταλύματα χαρακτηρίζονται τα ξενοδοχειακά καταλύματα πέντε αστέρων που ανεγείρονται σε γήπεδα ίσα ή μεγαλύτερα των 150.000 τ.μ., σε συνδυασμό με α) τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες, οι οποίες έχουν ελάχιστη επιφάνεια 100 τ.μ. και μπορούν να αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες, να μεταβιβάζονται κατά κυριότητα ή να αποτελούν αντικείμενο μακροχρόνιας εκμίσθωσης, και β) εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, όπως γήπεδα γκολφ, συνεδριακά κέντρα, μαρίνες, κέντρα θαλασσοθεραπείας, μονάδες ιαματικού τουρισμού και κέντρα αναζωογόνησης.
Την απελευθέρωση του επαγγέλματος των τουριστικών ξεναγών, όπου δίνεται η δυνατότητα σε αρχαιολόγους και ιστορικούς να γίνουν ξεναγοί, κάτι το οποίο δεν ίσχυε στο παρελθόν.
Την απλοποίηση των διαδικασιών και κατάργηση των περιορισμών στη λειτουργία των τουριστικών πρακτορείων και των εταιρειών ενοικίασης αυτοκινήτων.
Την καθιέρωση διευρυμένου ωραρίου επισκέψεων μουσείων και αρχαιολογικών χώρων κατά τη διάρκεια της εαρινής περιόδου.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες ενέργειες που μπορούν να γίνουν για την περαιτέρω ενδυνάμωση του τουρισμού, όπως:
Ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των υπόλοιπων περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας.
Η ενδυνάμωση του ανταγωνισμού, σε επίπεδο αεροπορικών εταιρειών, καθώς η μείωση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων θα διευκολύνει την αύξηση της τουριστικής ζήτησης.
Η αναβάθμιση και αξιοποίηση υποδοµών όπως οι µαρίνες, οι οποίες µπορούν να συµβάλουν στην αύξηση του θαλάσσιου και ναυτικού τουρισµού, ενισχύοντας περαιτέρω την τουριστική κίνηση στην Ελλάδα.
Η αναβάθμιση των λιµενικών υποδοµών και η συγκρότηση εθνικού σχεδίου ανάπτυξης της κρουαζιέρας ―ειδικά της κρουαζιέρας µε αφετηρία ελληνικό λιµένα (home porting).