"Ελεύθερες" συγκοινωνίες, Άρθρο του Νίκου Αλμπανόπουλου

Η τελευταία παράδοση είναι οι καταστροφές στους σταθμούς Μετρό, Ηλεκτρικού κλπ. της Αθήνας από ομάδες που καλούν για «ελεύθερες συγκοινωνίες για όλους». Οι «ενέργειες» περιλαμβάνουν συνήθως καταστροφή εκδοτηρίων ή μηχανημάτων επισήμανσης και ελέγχου των εισιτηρίων. Μια φορά τουλάχιστον, το Δεκέμβριο 2015 (βρήκα την είδηση στο δίκτυο και ελπίζω να ήταν πράγματι μία και μοναδική) οι «ενέργειες» συμπεριέλαβαν και ξυλοδαρμό ελεγκτών. Βλέπεις οι ελεγκτές δεν είναι υπάλληλοι με παιδιά ή γονείς που φροντίζουν, είναι «εκπρόσωποι του κράτους».
Πόσο «ελεύθερες» θα γίνουν οι συγκοινωνίες αν οι χρήστες δεν πληρώνουν εισιτήριο; Αστεία πράγματα. Ήδη το 2016, που όχι όλοι αλλά ορισμένοι μόνο από τους επιβάτες δεν πλήρωσαν, θα κλείσει για όλα τα αθηναϊκά μέσα μαζικής μεταφοράς με ζημιά που θα κυμανθεί από 40 ως 120 εκ. ευρώ, ανάλογα με την πηγή (το ένα ποσό ισχυρίζεται η κυβέρνηση, το άλλο η αντιπολίτευση). Βέβαια στην πραγματικότητα το ποσό που θα λείπει θα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Και αυτό γιατί στην εξίσωση δεν μπαίνει καθόλου η αναγκαία αποταμίευση που θα έκανε κάθε ιδιώτης για να ανανεώσει τον στόλο, να αγοράσει δηλ. καινούργια λεωφορεία. Αλλά δεν πειράζει, ας μείνουμε για την ώρα στην ετήσια ζημιά, στα 40-120 εκ. €.
Τα «παλιά τα χρόνια» είχαμε μάθει να κοιτάμε τέτοια ποσά εκατομμυρίων αδιάφορα, καθώς περνούσαν μπροστά από τα μάτια μας και χάνονταν. Ήταν «κάποιου άλλου» ζημιά. Τώρα έχουν αποκτήσει μια κάποια σημασία. Μάθαμε να διαβάζουμε τους αριθμούς και να συγκρίνουμε. Για παράδειγμα, η έκτακτη («13η») σύνταξη για την οποία έγινε τόση φασαρία, ήταν 650 εκ. ευρώ, δηλ. ως και πέντε φορές μόνο η ετήσια ζημιά των συγκοινωνιών. Ή, αν τελικώς η ετήσια ζημιά είναι κάπου στη μέση (80 εκ. ευρώ) τότε θα αντιστοιχεί στους μισθούς 5.714 αναπληρωτών εκπαιδευτικών για ένα οχτάμηνο, δηλ. για μια ακαδημαϊκή χρονιά. Καθόλου άσχημα για τη λειτουργία των σχολείων μας.
Τι σημαίνει όμως ζημιά; Μήπως πράγματι κανείς δεν την πληρώνει και οι επιβάτες ταξιδεύουν «ελεύθερα»; Πού τέτοια τύχη... Σημαίνει απλώς ότι το κράτος θα επιχορηγήσει τους οργανισμούς με το ισόποσο, όπως εξάλλου ήδη το κάνει σταδιακά, μήνα-μήνα, σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Και για να το πετύχει, χρησιμοποιεί τα χρήματα που μαζεύει από τους φόρους μας, κόβοντας από κάπου αλλού. Συνεπώς: Εμείς, οι φορολογούμενοι όλης της Ελλάδας είτε ζούμε στην Αθήνα και χρησιμοποιούμε τις συγκοινωνίες της τακτικά είτε ζούμε στην Ξάνθη, στην Καρδίτσα, στα Ζαγοροχώρια, στη Ρόδο και τη Χίο, θα επιδοτήσουμε τη μετακίνηση των συμπολιτών μας στην Αθήνα με 80 εκ. €. Και θα την επιδοτήσουμε ακόμα περισσότερο (πληρώνοντας περισσότερους φόρους), γιατί κάποιοι δεν θέλουν να γίνεται έλεγχος εισιτηρίων και προτιμούν τις δήθεν «ελεύθερες» (στην πράξη πληρωμένες από όλους μας) συγκοινωνίες.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα με απλά μαθηματικά της πρακτικής «σπάω τα μηχανήματα». Τα οποία φυσικά δεν σπάζουν όσο είναι στην κατοχή των ιδιωτών που τα εμπορεύονται (ούτε φυσικά παροτρύνουμε σε κάτι τέτοιο) αλλά μόλις περάσουν στα χέρια του δημοσίου. Έτσι, για να πληρώσουμε εμείς το κόστος. Γιατί να το επιβαρυνθούν οι εισαγωγείς μηχανημάτων; Το κράτος είναι το κακό...
Θα πουν κάποιοι, η κίνηση είναι «συμβολική». «Στέλνει ένα μήνυμα». Ωραία. Είμαστε όλοι υπέρ των μηνυμάτων και υπέρ των φθηνότερων συγκοινωνιών. Προτιμούμε να μετακινούνται με χαμηλό κόστος οι επιβάτες, όχι όμως μόνο στο μετρό της Αθήνας, αλλά επίσης στο ΚΤΕΛ, στα ταξί, στην Aegean, στα ιδιωτικά αστικά λεωφορεία όλων των μεγάλων πόλεων, στα πλοία που μετακινούν επιβάτες στα νησιά μας. Πώς θα το καταφέρουμε; Σπάζοντας στο ξύλο τον πράκτορα που κόβει ακτοπλοϊκά εισιτήρια; Καταστρέφοντας το... ταξίμετρο στο ταξί; Τα γκισέ στο Βενιζέλος; Ή παλεύοντας συλλογικά για ποιοτικότερες και φθηνότερες μεταφορές;
Στον αντίποδα, οι «εντυπωσιακές» κινήσεις των ομάδων έχουν ένα αποτέλεσμα μόνο, όπως δυστυχώς έχει αποδείξει η ιστορία. Διεγείρουν τα αντανακλαστικά του κόσμου, που καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται να γλιτώσει τίποτα με το να καταστρέφεται δημόσια περιουσία, αλλά το αντίθετο: θα την ξαναπληρώσει με τους φόρους του. Και τον στέλνουν αγκαλιά σε εκείνους στην άκρα δεξιά, που καλούν για «νόμο και τάξη», για περισσότερη, αυστηρότερη, ακόμα και προληπτική αστυνόμευση. Είναι ένα διαχρονικό μάθημα, που οι «ενεργούντες» δεν φαίνεται να μαθαίνουν.