Εντεκάδα πόλεων απέναντι στις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Kλιμακώνεται η αντιπαράθεση της Airbnb με τις τοπικές αρχές μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, παρά το γεγονός ότι ήδη η κορυφαία πλατφόρμα βραχυχρόνιας μίσθωσης κατοικιών κέρδισε μια κρίσιμη δικαστική «μάχη» στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Σύντομα, η δεκάδα των ευρωπαϊκών πόλεων, που ζητούν την παρέμβαση της Κομισιόν για να επιβληθούν κοινοί κανόνες ρύθμισης των βραχυχρόνιων μισθώσεων, θα γίνει εντεκάδα, με την προσθήκη της Πράγας, πρωτεύουσας της Τσεχίας.

Οι δημοτικές αρχές της Πράγας διευρύνουν την εκστρατεία τους για να βάλουν «φρένο» στην Airbnb και άλλες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς, όπως υποστηρίζουν, αυτές οι πλατφόρμες περιορίζουν την πρόσβαση των ντόπιων στην ενοικίαση κατοικιών και αλλοιώνουν την εικόνα σε γειτονιές της πόλης με μεγάλη ζήτηση βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Η τσεχική πρωτεύουσα αυτή την εβδομάδα ενέκρινε προτάσεις για νομοθετικές αλλαγές, που θα επιτρέψουν στις τοπικές αρχές να περιορίζουν τις σύντομες μισθώσεις, να λαμβάνουν μέτρα για αποτελεσματικότερη συλλογή φόρων και να υποχρεώνουν τις πλατφόρμες να γνωστοποιούν περισσότερα στοιχεία για τους χρήστες τους, όπως ο αριθμός επισκεπτών και η διάρκεια παραμονής τους. Ο δήμος της Πράγας συνεργάζεται με την κυβέρνηση της Τσεχίας για να προωθηθούν οι προτάσεις στη Βουλή.

Όπως υποστηρίζεται από το δήμο της Πράγας, είναι αναγκαίο να αντιμετωπισθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις της εκρηκτικής ανάπτυξης των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων, δηλαδή να σταματήσουν να μετατρέπονται συνοικίες σε τουριστικά κέντρα και να αυξάνονται τα ενοίκια για τους ντόπιους, λόγω της έλλειψης προσφερόμενων κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση.

Τι απαντά η Airbnb
Η Airbnb αμφισβητεί ότι η πλατφόρμα της δημιουργεί υπερβολική ζήτηση στην αγορά κατοικιών και οδηγεί σε αποκλεισμό των ντόπιων. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε ότι, σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε το 2018 ερευνητικό ινστιτούτο της Τσεχίας, η Airbnb απορροφά μόλις 1,8% του συνόλου των κατοικιών της πόλης. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε στο “Bloomberg” ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις τοπικές αντιδράσεις και είναι πρόθυμη συνεργασθεί με όλα τα κόμματα για μια βιώσιμη και ασφαλή ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Πάντως, υπάρχει και άλλη μελέτη από το Ινστιτούτο Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Πράγας, η οποία καταλήγει σε διαφορετικά συμπεράσματα. Σύμφωνα με αυτή, μπορεί συνολικά στην πόλη να είναι χαμηλό το ποσοστό των κατοικιών που δεσμεύονται για βραχυχρόνια μίσθωση, όμως στην παλιά πόλη της Πράγας, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους ξένους επισκέπτες, περίπου 20% όλων των διαμερισμάτων έχουν δεσμευθεί στην Airbnb, ενώ στις περιοχές γύρω από την παλιά πόλη το ποσοστό φθάνει το 10%. Μάλιστα, το 80% των καταχωρήσεων αφορούν ολόκληρα διαμερίσματα και όχι μεμονωμένα δωμάτια.

Περιοριστικά μέτρα
Εάν περάσουν οι προτάσεις του δήμου Πράγας από τη Βουλή, η Airbnb θα υποχρεωθεί να παρέχει στους δήμους αναλυτικές πληροφορίες για τα διαμερίσματα που εγγράφονται στην πλατφόρμα, παρέχοντας πρόσβαση στα δεδομένα της βάσης της, μεταξύ άλλων και για τον αριθμό των επισκεπτών που κλείνουν κάθε φορά μια βραχυχρόνια μίσθωση. Ως τώρα η Airbnb αρνείται να δώσει τέτοιες πληροφορίες.

Ο δήμος προτείνει επίσης να δοθεί δικαίωμα στις δημοτικές αρχές να ρυθμίζουν την αγορά βραχυχρόνιων μισθώσεων ακόμη και με την επιβολή απαγόρευσης ενοικίασης ολόκληρων διαμερισμάτων, όταν κρίνεται ότι δεν είναι επαρκής η προσφορά κατοικιών. Επιπλέον, προτείνεται να δοθεί το δικαίωμα στους δήμους να επιβάλλουν αυστηρότερους κανόνες πυρασφάλειας για τα διαμερίσματα που μισθώνονται βραχυχρόνια.

Η συμμαχία των πόλεων
Το δημοτικό συμβούλιο της Πράγας, εξάλλου, θα ενταχθεί στο δίκτυο των δέκα ευρωπαϊκών πόλεων, που ζητούν ευρωπαϊκούς κανόνες για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις: Άμστερνταμ, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Μπορντό, Βρυξέλλες, Κρακοβία, Μόναχο, Παρίσι, Βαλένθια και Βιέννη.

Το περασμένο καλοκαίρι, οι δέκα πόλεις είχαν ζητήσει από την Κομισιόν την παρέμβασή της με τη σύνταξη κοινοτικής οδηγίας, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «η εκρηκτική ανάπτυξη που γνωρίζουν οι παγκόσμιες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης θα πρέπει να ενταχθεί στην ατζέντα της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής» -τότε δεν είχε συγκροτηθεί ακόμη η νέα Κομισιόν υπό την ηγεσία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Το Ευρωδικαστήριο δικαίωσε την Airbnb

Πάντως, η πρώτη προσπάθεια που έγινε στην Ευρώπη για να τεθεί σε αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο η δραστηριότητα της Airbnb έπεσε στο κενό, καθώς τον περασμένο Δεκέμβριο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε προσφυγή της ένωσης των Γάλλων ξενοδόχων και επιχειρηματιών τουρισμού, με την οποία ζητούσαν να επιβληθεί στην Airbnb το ίδιο ρυθμιστικό πλαίσιο που εφαρμόζεται για τους μεσίτες, κάτι που θα σήμαινε ότι η εταιρεία θα ήταν υποχρεωμένη να λαμβάνει άδεια για τη δραστηριότητά της σε κάθε χώρα της Ευρώπης ξεχωριστά, με βάση τους εκάστοτε ισχύοντες εθνικούς κανόνες.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε μια απόφαση με ιδιαίτερα ενδιαφέρον σκεπτικό, που περιορίζει και τις μελλοντικές προσπάθειες ρυθμιστικού ελέγχου της Airbnb. Έκρινε, ειδικότερα, ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων εντάσσονται στον κλάδο της παροχής υπηρεσιών πληροφορικής και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν οι εθνικές κυβερνήσεις να τους επιβάλλουν να λαμβάνουν επαγγελματικές άδειες ως μεσίτες ακινήτων.

Οι αντιδράσεις στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, μετά την αρχική άναρχη ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων με εκτεταμένη φοροδιαφυγή, το υπουργείο Οικονομικών έχει επιτύχει πλέον την αρκετά αποτελεσματική καταγραφή μισθώσεων και τη συλλογή των εσόδων που αναλογούν στο κράτος. Δεν έχουν, όμως, εφαρμοσθεί μέτρα περιορισμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων, που, εκτός των άλλων, έχουν αποτελέσει κύριο παράγοντα ενίσχυσης των τιμών στην αγορά κατοικίας μετά τη μεγάλη κρίση, όπως έχει κατ’ επανάληψη αναφέρει και η Τράπεζα της Ελλάδος.

Στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν έχουν εκδηλωθεί οργανωμένες προσπάθειες αντίδρασης στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, όπως συμβαίνει στην Πράγα και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης, όμως ισχυρές είναι οι αντιδράσεις από το σύνδεσμο των τουριστικών επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), που έχουν ζητήσει να επιβληθεί ρυθμιστικό πλαίσιο.

Τι προτείνουν ΣΕΤΕ και ΠΟΜΙΔΑ
Όπως σημειωνόταν, μεταξύ άλλων, σε παλαιότερη μελέτη του Ινστιτούτου του ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ) είναι «επιβεβλημένη ανάγκη η ρύθμιση της αγοράς, καθώς υπάρχουν πολλαπλές επιπτώσεις εντός και εκτός τουριστικής δραστηριότητας». Στην ίδια μελέτη, ειδικότερα, υπογραμμίζεται ότι «το μέγεθος και μόνο της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων επιβάλει πλέον την ανάγκη ρύθμισής της. Το κρίσιμο ζητούμενο είναι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις να μην γίνονται με τρόπο που συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό για τις επιχειρήσεις, οι οποίες λειτουργούν νόμιμα και φυσικά να μην δημιουργεί παράπλευρα αλλά σημαντικά προβλήματα στην εξεύρεση κατοικίας, στις τιμές των ενοικίων, στην εύρυθμη λειτουργία των πολυκατοικιών, των γειτονιών, αλλά και των πόλεων».

Κατά τη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, «η μαζική μίσθωση καταλυμάτων από τουρίστες μέσω πλατφορμών όπως η Airbnb και η HomeAway, έχει πολλαπλές επιπτώσεις, τόσο εντός του πλαισίου της τουριστικής δραστηριότητας, μέσω του συχνά αθέμιτου ανταγωνισμού προς τις επιχειρήσεις αλλά και της προσέλκυσης νέων αγορών, όσο και εκτός αυτής, δημιουργώντας προβλήματα π.χ. σε πολυκατοικίες, «εκτοπίζοντας» κατοίκους από ολόκληρες περιοχές, αλλάζοντας την φυσιογνωμία περιοχών, αυξάνοντας τα ενοίκια, προκαλώντας έλλειψη στέγης σε τουριστικούς προορισμούς κ.α.».

Από την πλευρά της, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) έχει καταθέσει πρόταση που εκτιμά ότι θα οδηγήσει σε αύξηση της προσφοράς κατοικιών για μακροχρόνιες μισθώσεις, μέσω φορολογικών κινήτρων. Προτείνει, ειδικότερα, να καθιερωθεί μειωμένος συντελεστής φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια μακροχρόνιων μισθώσεων, με διατήρηση του σημερινού υψηλού συντελεστή φορολόγησης μόνο για τα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις. Έτσι, οι μακροχρόνιες μισθώσεις θα γίνουν λιγότερο ελκυστικές για τους ιδιοκτήτες, όπως εκτιμά η ΠΟΜΙΔΑ, χωρίς πάντως να έχει πείσει το υπ. Οικονομικών να υιοθετήσει αυτή την πρόταση.

Πηγή: Businessdaily.gr