Κλειδί ο τουρισμός για να "βγει" το σενάριο του Προϋπολογισμού 2021 - Ανοικτό ενδεχόμενο για νέα στήριξη του κλάδου

Ένας προϋπολογισμός που θέτει τον πήχη της ανάπτυξης στο 7,5% για το 2021 εφόσον καταστεί εφικτό να έρθουν και να απορροφηθούν εγκαίρως και επαρκώς τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) και αν η Πανδημία αποκλιμακωθεί ομαλά, δηλαδή μετά τον Μάρτιο - Απρίλιο του επόμενου έτους, κατέθεσε χθες εχθές στη Βουλή ο υπουργός οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θοδωρής Σκυλακάκης.

Για φέτος και για το 2021 προβλέπεται αύξηση των επενδυτικών δαπανών στα 10 δισ. ευρώ περίπου από 6,75 δισ. ευρώ σήμερα (μία κίνηση που στηρίζει και το στόχο για αύξηση των επενδύσεων κατά 30%), αλλά και επιπλέον αμυντικές δαπάνες κατά 2,5 δισ. ευρώ. Προβλέπονται επίσης για το 2021 περαιτέρω μέτρα στήριξης 1 δισ. ευρώ αλλά και φοροελαφρύνσεις αξίας 1,5 δισ. ευρώ, διατηρώντας - όπως αναφέρεται - το δικαίωμα για πρόσθετες παρεμβάσεις τις επόμενες εβδομάδες έως την κατάθεση του τελικού σχεδίου Προϋπολογισμού στη Βουλή. Νέα μέτρα στήριξης μπορούν να ληφθούν και στη συνέχεια, όπως γίνεται φανερό από ένα ευέλικτο και ενισχυμένο αποθεματικό 3,2 δισ. ευρώ πού προβλέπεται για το 2021.

Νέα μέτρα στήριξης φέτος

Πηγές του ΥΠΟΙΚ περιγράφοντας χθες το Προσχέδιο δεν απέκλεισαν μάλιστα να γίνουν και πρόσθετες παρεμβάσεις για τη στήριξη της οικονομίας φέτος. Περιλαμβανομένης της αναμενόμενης ρύθμισης οφειλών.


Φυσικά υπό τις παρούσες συνθήκες, το ενδεχόμενο να απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα στήριξης ισχύει και για το 2021, ειδικά στην περίπτωση που η υγειονομική κρίση παραταθεί και επηρεάσει εκ νέου αρνητικά τον Τουρισμό. Ήδη, στο Προσχέδιο προβλέπεται ενίσχυση των Αποθεματικών, καθώς πέρα από το 1 δισ ευρώ, έχουν υπολογιστεί άλλα 600 εκατ. Ευρώ για δράσεις Covid, ενώ στο ίδιο “μαξιλάρι” θα προστεθούν και τα κοινοτικά κονδύλια του 1,2 δισ ευρώ- όταν με το καλό εισπραχθούν- από το React EU.

Στελέχη του Υπ. Οικονομικών μάλιστα εξήγησαν πως τούτο θα κριθεί από την πορεία της υγειονομικής κρίσης και από το αν η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει πρόσθετα περιοριστικά μέτρα που θα αφορούν βέβαια και τον τουρισμό. Προς το παρόν προβλέπεται ύφεση 8,2% φέτος.

Άλλωστε τα στοιχεία του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού μιλάνε από μόνα τους, αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η κατάσταση δεν θα επιδεινωθεί, στην περίπτωση που η κρίση ενταθεί ή παραταθεί:

Σε σχέση με το 2019 φαίνεται ότι το ΑΕΠ θα “χάσει” τουλάχιστον 16,7 δισ ευρώ
Σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις για το 2020, οι απώλειες στο ΑΕΠ αγγίζουν τα 26 δισ ευρώ
Ακόμα κι αν όλα πάνε καλά κι επιβεβαιωθεί το βασικό σενάριο εργασίας, που καταλήγει σε ρυθμούς ανάπτυξης 7,5% το 2021, θα απέχουμε περί τα 2,2 δισ από τα επίπεδα του ΑΕΠ του 2019
Τα 6 από αυτά τα 10 χαμένα ευρώ, προέρχονται από τα νοικοκυριά, λόγω της αύξησης της ανεργίας στο 18,6% και τη μείωσης των αμοιβών κατά 7%
Η πτώση της κατανάλωσης υπολογίζεται στο 6%
Τα φορολογικά έσοδα που έκαναν “φτερά” ξεπερνάνε τα 7,5 δισ ευρώ
Οι απώλειες αυτές, σε συνδυασμό με την ανάγκη αύξησης των δαπανών κατά περίπου 11,4 δισ ευρώ, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, οδηγούν σε ένα πρωτογενές έλλειμμα 10,6 δισ ευρώ. Ωστόσο αυτό είναι το λιγότερο που απασχολεί το οικονομικό επιτελείο. Κρίσιμη είναι η στήριξη εργαζομένων- επιχειρήσεων στους μήνες που έρχονται, ειδικά αν ακολουθήσουν νέα περιοριστικά μέτρα, πόσο μάλλον ένα lock down έστω τοπικού χαρακτήρα. Με αυτό ακριβώς το δεδομένο, το υπουργείο Οικονομικών αφήνει ορθάνοικτο το “παράθυρο” για πρόσθετες παρεμβάσεις ως το τέλος του έτους, οι οποίες θα αποτυπωθούν στο τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού το Νοέμβριο.


Εύσημα από το Eurogroup – έγκριση θεσμών

Ο προϋπολογισμός συζητήθηκε χθες στην Σύνοδο του Eurogroup, ενώ τις προηγούμενες μέρες - σύμφωνα με πηγές του Υπουργείου Οικονομικών - είχε τεθεί επί τάπητος με τους θεσμούς, ούτως ώστε τα μέτρα που περιλαμβάνει να είναι σε συμφωνία μαζί τους.

Στη σύνοδο του Eurogroup η κυβέρνηση και προσωπικά ο Χρήστος Σταϊκούρας έλαβαν εύσημα για την επιτυχή αντιμετώπιση της κρίσης αλλά και για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών.

Έως τις 15 Οκτωβρίου το ΥΠΟΙΚ πρέπει να στείλει τον Προϋπολογισμό στις Βρυξέλλες με τη "μορφή" που ταιριάζει στη διαδικασία Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Παράλληλα, κλιμακώνεται η διαπραγμάτευση για την 8η αξιολόγηση αλλά και για το Ταμείο Ανάκαμψης που αποτελεί ένα από τους δύο μεγάλους αγνώστους Χ για την πορεία της ανάκαμψης της οικονομίας το 2021.

Το ΑΕΠ

Στο καλό σενάριο για την πορεία του ΑΕΠ, η οικονομία θα κινείται με λιγότερη ύφεση (της τάξης του 7%-9%) το δεύτερο εξάμηνο και ουσιαστικά σε τροχιά ανάκαμψης θα μπει μετά το Μάρτιο - Απρίλιο του 2021. Όταν δηλαδή παγκοσμίως εκτιμάται ότι θα αλλάξουν τα δεδομένα για την υγειονομική χρήση. Για παράδειγμα με την ομαδική προώθηση ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου.

Χωρίς τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ ο ρυθμός ανόδου του έτους στο σύνολο του 2021 δεν θα φτάσει στο 7,5%, αλλά θα είναι 5,5%. Η εν λόγω "τόνωση" κατά 2% συνδέεται όχι με το σύνολο των νέων πόρων της ΕΕ αλλά μόνο με τα κονδύλια του RRF (για παράδειγμα η επίπτωση από τα κονδύλια του React EU εξαιρείται των υπολογισμών του ΥΠΟΙΚ ώστε να μην είναι υπεραισιόδοξες οι προβλέψεις, όπως ανέφεραν αρμόδια στελέχη). Στο ίδιο σενάριο, το πρωτογενές έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο 1% του ΑΕΠ.

Το προσχέδιο Προϋπολογισμού περιλαμβάνεται και ένα δυσμενές σενάριο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας κατά 4,5%-5% το οποίο συνδέεται με μία παράταση της υγειονομικής κρίσης μετά τον επόμενο Μάρτιο – Απρίλιο. Επηρεάζοντας περισσότερο τα έσοδα από τον τουρισμό και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Σε αυτό το σενάριο η οικονομία θα χρειαστεί πρόσθετες παρεμβάσεις στήριξης που θα αυξήσουν το πρωτογενές έλλειμμα του 2021 στο 3% του ΑΕΠ.

Η κυβέρνηση σχεδιάζει να τροφοδοτεί τα διαθέσιμά της από συνεχείς εξόδους στις αγορές εξόδου στις αγορές, όπως προβλέπεται από το σχέδιο δανεισμού του ΟΔΔΗΧ το οποίο περιλαμβάνεται στο προσχέδιο.


Το αποθεματικό των 2,3 δισ. ευρώ

Το 2021 το αποθεματικό αντί για 1 δισ. ευρώ (που συνήθως προβλέπεται), έχει υπολογιστεί σε 2,3 δισ. ευρώ. Τα επιπλέον 600 εκατομμύρια ευρώ αφορούν σε πιθανές δαπάνες αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης (σ.σ. γίνεται αναφορά σε λοιπές δράσεις κατά της πανδημίας μη προσδιορισμένες). Επιπλέον 1,6 δισ. ευρώ είναι η προκαταβολή των επιδοτήσεων του νέου Ταμείου Ανάκαμψης που ακόμα δεν έχουν εισαχθεί σε σχετικό "κωδικό" καθώς δεν έχει οριστικοποιηθεί και επίσημα ανά την ΕΕ ο τρόπος με τον οποίο θα υλοποιηθεί το εν λόγω σχέδιο.


Μείωση καθαρών εξαγωγών λόγω επενδύσεων

Το καλό σενάριο ισχυρής ανάκαμψης το 2021 συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το τι θα συμβεί διεθνώς. Προϋποθέτει ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου και του ΑΕΠ ούτως ώστε να στηριχθεί στην Ελλάδα η ανάκαμψη των μεταφορών και κυρίως του τουριστικού κλάδου με τις εισαγωγές υπηρεσιών να συνδράμουν στην άνοδο του ΑΕΠ κατά 3,4 μονάδες. Και τούτο διότι οι καθαρές εξαγωγές αγαθών αναμένεται (στο ίδιο σενάριο) να περιοριστούν κατά 2,9% το 2021 λόγο του εξοπλισμού που θα πρέπει να εισαχθεί για την υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης…

Οι πόροι από το Νέο Ταμείο και το ΠΔΕ

Οι δημόσιες επενδύσεις πλέον αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά. Σε συνδυασμό με τους πόρους του ΠΔΕ εκτιμάται πως θα ξεπεράσουν τα 10 δις ευρώ.Όπως αναφέρεται στο Προσχέδιο ο συντονισμός της εφαρμογής θα γίνεται από το ΥΠΟΙΚ.

"Η Ελλάδα επεξεργάζεται ένα συνεκτικό Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τη βέλτιστη παραγωγική αξιοποίηση και μόχλευση όλων των διαθέσιμων κεφαλαίων από το ‘Next Generation EU’ (σ.σ. Ταμείο Ανάκαμψης), καθώς και των πόρων από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 (σ.σ. νέο ΕΣΠΑ), βασισμένο στις προτάσεις και στις στρατηγικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Σχέδιο Ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας" αναφέρεται στο Προσχέδιο Προϋπολογισμού που κατέθεσαν ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο αναπληρωτής υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης. Επισημαίνεται στη συνέχεια πως "η υλοποίηση του σχεδίου, η οποία θα συντελεστεί με συνεργασία όλων των συναρμόδιων υπουργείων, καθώς και τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, θα συντονίζεται στη διάρκεια της εφαρμογής του από το υπουργείο Οικονομικών, ώστε να διασφαλισθεί η αποτελεσματικότητα στην επίτευξη των στόχων".

Φέτος το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προβλέπεται να αυξηθεί στα 9,521 δις ευρώ (από 6,75 δισ. ευρώ) για να τροφοδοτήσει τα μέτρα στήριξης. Επισήμως το 2021 το ΠΔΕ υπολογίζεται στα 6,75 δισ. ευρώ, αν και πηγές του ΥΠΟΙΚ ανέφεραν πως αν επεκταθεί χρονικά η ευελιξία χρήσης πόρων για μέτρα στήριξης ή αν υπάρξει άλλη ανάγκη μπορεί το κονδύλι να αυξηθεί.

Επιπλέον, αυτού θα τροφοδοτηθεί και από δέσμη μέτρων του επιδοτούμενου μέρους του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 2.635 εκατ. ευρώ που προς το παρόν εγγράφονται σε ειδική "γραμμή" στις "Πιστώσεις υπό κατανομή", αφού δεν έχει οριστικοποιηθεί ανά την ΕΕ το πλαίσιό τους.

Συνολικά το ΥΠΟΙΚ εκτιμά πως θα λάβει 5,5 δισ. ευρώ από την ΕΕ πέραν του νέου ΕΣΠΑ. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει και δάνεια (που θα επιστραφούν) από το RRF (ταμείο ανάκαμψης), αλλά και την 1η επί συνόλου 10 δόσεων από το εν λόγω Ταμείο πέραν της προκαταβολής του 10% που θ έρθει όταν εγκριθεί το εθνικό σχέδιο (πιθανόν μετά τον προσεχή Απρίλιο).

Αναλυτικά, από το Recovery and Resilience Facility προβλέπεται να έρθει 1,6 δισ. ευρώ ως προκαταβολή και 2.635 δισ. ευρώ συνολικά μαζί με την 1η δόση. Επιπλέον, από το ίδιο Ταμείο προβλέπονται και δάνεια 1.272 δισ. ευρώ το 2021. Ένα μέρος των επιδοτήσεων αυτών εκτιμάται πως θα στηρίξει την ταχύτερη κατά 2% ανάκαμψη προς το 7,5% φέτος (σ.σ. για το τελικό αποτέλεσμα στο ΑΕΠ έχει σημασία πότε οι επιδοτήσεις θα φτάσουν και αν θα προλάβουν να απορροφηθούν από την αγορά). Υπολογίζεται πως το 70% των εν λόγω ποσών είναι επενδύσεις.

Επιπλέον αναμένεται να εισρεύσει ένα μέρος του REACT-EU, του μεταβατικού προγράμματος που θα ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και θα καλύπτει δράσεις στήριξης. Δεν αποκλείεται να καλύψει το κόστος και για μέρος της μείωσης ασφαλιστικών εισφορών και της εισφοράς αλληλεγγύης. Προβλέπεται πως το 2021 θα έρθει το πιο μεγάλο μέρος από τα 2,3 δισ. ευρώ περίπου που υπολογίζεται να δικαιούται η Ελλάδα (σ.σ. δεν έχουν ληφθεί οι τελικές αποφάσεις ανά την ΕΕ), δηλαδή ποσό 1.6 δισ. ευρώ. Η έλευση των κονδυλίων δεν έχει προσμετρηθεί ακόμη στο ΑΕΠ.

Πηγή: Capital.gr, economistas.gr