Τουρισμός: Τα στοιχήματα της επόμενης μέρας και η Περιφέρεια Κρήτης

Γράφει ο Αντώνης Παπαδεράκης*

Ο τουρισμός στις μέρες μας αφορά ολοένα και περισσότερο ολιστικά τις κοινωνίες. Ειδικότερα, η οικονομία βασίζεται κατά πολύ σε αυτόν, ειδικά σε περιοχές τοποθετημένες ψηλά στον «χρηματιστήριο» του κλάδου όπως είναι η Κρήτη. συγχρόνως συμπαρασύρει ή πιο σωστά, μπορεί να συμπαρασύρει κι άλλους τομείς παραγωγικής δραστηριότητας και να διασπείρει οφέλη στο σύνολο της κοινωνίας.

Παράλληλα, επηρεάζει καταλυτικά την καθημερινότητα των πολιτών, ειδικά μετά και το τελευταίο «πάντρεμα» με τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες, που έφεραν έκρηξη στη λεγόμενη οικονομία διαμοιρασμού (AirΒnb).
Κύρια, όμως, αφήνει αποτύπωμα, που μένει σε μας να καθορίσουμε, αν θα είναι προς όφελος των πολλών ή όχι, λόγω της μεγάλης αύξησης των τουριστικών ροών και κυρίως της διαφαινόμενης περαιτέρω, διόγκωσης του φαινομένου, που κάποτε λεγόταν περιηγητισμός και σήμερα τουρισμός.

Είναι ενδεικτικό ότι τα τελευταία χρόνια με τα συνεχή ρεκόρ αφίξεων και εισπράξεων ο τουρισμός έφτασε να συνεισφέρει στο 21% του ΑΕΠ και να είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας. Ειδικά η Κρήτη συγκεντρώνει πάνω από 30% του εισερχομένου τουρισμού όντας το «βαρύ πυροβολικό» του κλάδου. Με δεδομένο μάλιστα, ότι παγκοσμίως ο τουρισμός αναπτύσσεται με ρυθμούς 3,5% ετησίως, το ότι 1,3 δις. άνθρωποι ταξίδεψαν το προηγούμενο έτος, το ότι αναδύονται οι νέες μεγάλες αγορές, βοηθούσης και της μεγάλης ανάπτυξης των αερομεταφορών είναι προφανές ότι ο τόπος μας βρίσκεται στο επίκεντρο διεθνούς ενδιαφέροντος αλλά κι εξελίξεων που θα φέρουν τεκτονικές αλλαγές.
Άλλωστε συνολικά η Ευρώπη είναι ο πλέον δημοφιλής παγκόσμιος τουριστικός προορισμός και η Μεσόγειος αποτελεί τη βασική μήτρα του ευρωπαϊκού τουριστικού προϊόντος, αναμένοντας μάλιστα υψηλότερα κύματα επισκεπτών κυρίως από τις αναδυόμενες αγορές και δη την Κίνα τα επόμενα χρόνια.

Τα στοιχήματα

Με δεδομένο ότι ο τουρισμός θα κινείται συνεχώς με υψηλότερους ρυθμούς και θα αποκτά όλο και μεγαλύτερη οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική σημασία, η Ελλάδα και η Κρήτη ένας «ευλογημένος τουριστικός προορισμός» θα διεκδικούν –πρέπει να διεκδικούν- όλο και μεγαλύτερο μερίδιο αυτής της κινητικότητας με προτεραιότητα την ενίσχυση της ποιότητας

Με βάση τη εμπειρία των προηγούμενων χρόνων αλλά και τα τεκταινόμενα διεθνώς τρία είναι τα μεγάλα στοιχήματα:

-Να παραμένουμε ανταγωνιστικοί με όρους ποιότητας και να συνδέσουμε την οικονομίας της φιλοξενίας με άλλους τομείς παραγωγής και κύρια τον πρωτογενή και τη λεγόμενη «δημιουργική βιομηχανία» (πολιτισμός κτλ).
– Να χτίσουμε συνέργειες για τη διαχείριση των προορισμών με βάση επιτυχημένα παραδείγματα με την αποφασιστική συμβολή επιχειρηματικών δυνάμεων, φορέων και δημοσίου τομέα ώστε να διαχειριστούμε με περισσότερη επιτυχία το φαινόμενο του υπέρ- τουρισμού (overtourism).
-Να ξεκινήσουμε ένα ουσιαστικό διάλογος και να χαραχθεί μια στρατηγική για τις υποδομές και τις νέες ανάγκες σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και Δήμο, λαμβάνοντας υπόψη και την αναμενόμενη τουριστική ανάπτυξη των επόμενων χρόνων.

Σε περιφερειακή βάση να βάλουμε τα θεμέλια μιας πιο σύγχρονης και αποτελεσματικής τουριστικής πολιτικής αλλά και να καλλιεργήσουμε μια ώριμη τουριστική συνείδηση αναδεικνύοντας ως κυρίαρχο στοιχείο τη τοπική ιστορική, πολιτιστική και περιβαλλοντική μας ταυτότητα και την αυθεντικότητα σε μια πιο βιωματική επικοινωνία μεταξύ επισκεπτών και τοπικού πληθυσμού.

Ο ρόλος

Στο φόντο αυτό η περιφερειακή αυτοδιοίκηση οφείλει έχει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση σύγχρονων πολιτικών, με όρους πάντα βιωσιμότητας και στην υποστήριξη της τουριστικής ανάπτυξης των επιμέρους περιοχών, μέσα από την παροχή της κατάλληλης υποδομής, την ανάπτυξη τουριστικών εμπειριών, τη στήριξη εκδηλώσεων, την εφαρμογή σχεδίων προώθησης των τουριστικών περιοχών.

Καθώς μάλιστα ο τουρισμός στην Κρήτη έχει φτάσει σε ένα σταυροδρόμι ο ρόλος της περιφέρειας καθίσταται κομβικός. Είτε θα πάμε μπροστά ακολουθώντας το δρόμο της ποιότητας, της αειφορίας και της βιώσιμης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, είτε θα κατηφορίσουμε την οδό της υποβάθμισης και εν τέλει της υπονόμευσης της θέσης μας στη διεθνή τουριστική σκηνή.

Η Περιφέρεια Κρήτης στο βαθμό που της αναλογεί τα επόμενα χρόνια πρέπει να θέσει τις βάσεις για αλλαγή φιλοσοφίας στην κατεύθυνση της διασφάλισης της βιωσιμότητας και της αειφορίας. Η ανάληψη ενεργού ρόλου σε θέματα που αφορούν, στο μέτρο αρμοδιοτήτων της, την καλή λειτουργία της οικονομίας της φιλοξενίας αλλά και την ορθή διαχείριση του προορισμού συνολικά είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Πρώτος στόχος είναι η στήριξη των υποδομών, αλλά και η παροχή υψηλής στάθμης υπηρεσιών που αφορούν την ομαλή λειτουργία της τουριστικής αγοράς. Χωρίς στρατηγική στον τομέα των υποδομών θα ατενίζουμε το μέλλον με όρους παρελθόντος.

Στην κατεύθυνση αυτή τίθενται επί τάπητος κρίσιμα ζητήματα τουριστικής ανάπτυξης, όπως:
Τον αναπτυξιακό ρόλο των λιμενικών υποδομών
Την προώθηση των έργων αναβάθμισης των προσβάσεων στις πύλες της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων των υποδομών μεταφορών.
Την οδική ασφάλεια και την προώθηση έργων ριζικής βελτίωσης των βασικών αξόνων.
Την εφαρμογή ολοκληρωμένων μοντέλων διαχείρισης των απορριμμάτων και των υδάτινων πόρων.

Την εφαρμογή μιας σύγχρονης, ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης του προορισμού με τη συμμετοχή όλων των φορέων της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας. Το συντονισμό των σχεδίων δράσης των επιμέρους Δημοτικών Επιτροπών Τουρισμού

Την προώθηση χωρικών αναπλάσεων με έμφαση στη σύνδεση πολιτισμού, τοπικής παραγωγής και οικονομίας της φιλοξενίας με την ανάπτυξη χωρικών δικτύων πολλαπλών δραστηριοτήτων που συνδυάζουν το φυσικό πλούτο ,με ιστορικά σημεία και αρχαιολογικούς τόπους ,με παραγωγικές δραστηριότητες και το πολιτισμό.

Τις δυνατότητες ανάπτυξης του Πολιτιστικού Τουρισμού και των άλλων μορφών εναλλακτικού τουρισμού

Γι’ αυτό θα πρέπει όλοι να τρέξουμε πιο γρήγορα και να ανασχεδιάσουμε στρατηγικές με πρώτο στόχο την αειφορία και τη βιωσιμότητα κοινωνιών και παραγωγικών δραστηριοτήτων.

*Αντώνης Παπαδεράκης πρώην γενικός γραμματέας Εμπορίου και πρώην πρόεδρος της ΟΕΒΕΝΧ και νυν υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον συνδυασμού του Σταύρου Αρναουτάκη.