Χωροταξικό: Το ερώτημα για τον αν είναι κορεσμένη τουριστικά η Κρήτη επί τάπητος Περιφερειακού Συμβουλίου

Με τις αντιδράσεις των κατοίκων να είναι σε εξέλιξη (Ακρωτήρι Χανίων για τη συγκέντρωση οχλουσών δραστηριοτήτων) πυρετός επικρατεί στο νησί για το πώς θα διαμορφωθεί ο χωροταξικός σχεδιασμός που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την αειφόρο ανάπτυξη μιας από τις πιο δυναμικές περιοχές της χώρας που συγκεντρώνει πλήθος δραστηριοτήτων. Στο μεταξύ σύμφωνα με δημοσιεύματα του τοπικού τύπου (Χανιώτικα Νέα κλπ) η Περιφέρεια Κρήτης παίρνει αποστάσεις από τις προτάσεις της μελέτης με επισημάνσεις του αρμόδιου ανιπεριφερειάρχη Ν. Καλογερή ως προς το θέμα της τουριστικής ανάπτυξης, των εγκαταστάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), αλλά και τη δημιουργία ενεργειακού κόμβου στο Μαράθι Ακρωτηρίου από τις κατατεθειμένες προτάσεις.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα του cretalive.gr η μελετητήρια κ.Κλουτσινιώτη έχει σημαντικές παρατηρήσεις για το πώς θα πρέπει να διαμορφωθεί το αναπτυξιακό μέλλον της Μεγαλονήσου. Όπως αναφέρει το αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα έχουμε μια τεράστια εκτός σχεδίου δόμηση στο βόρειο τμήμα του νησιού και μια νέου τύπου δόμηση στο νότιο κομμάτι: τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Ο κάμπος της Μεσαράς, που είναι το πιο εύφορο κομμάτι της Κρήτης, έχει ο μισός καταληφθεί από φωτοβολταϊκά. Αυτά υποστηρίζει η κ.Κλουτσινιώτη και θεωρεί ότι δεν χρειάζονται άλλα ξενοδοχεία γιατί η Κρήτη είναι κορεσμένη. «Ανάλογη είναι η κατάσταση και στον τουρισμό: από το 2003 έως το 2013 ιδρύθηκαν πάνω από 30 νέες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες άνω των 500 κλινών, όλες στον βόρειο άξονα. Σε μια περιοχή που ήταν κάπως παρθένα, δυτικά των Χανίων, έχουν γίνει 15 μονάδες των 1.000 κλινών. Η στρεβλή τουριστική ανάπτυξη συνεχίζεται, παρότι και το προηγούμενο και το νέο χωροταξικό ζητά ήπια ανάπτυξη, μικρές μονάδες, συνδυασμένες με τον αγροτικό τομέα. Η Κρήτη δεν χρειάζεται ούτε νέα μεγάλα ξενοδοχεία, ούτε τουριστικά χωριά, είναι υπερκορεσμένη» ισχυρίζεται η κ.Κλουτσινιώτη και συμπήρώνει: «Και ενώ υπάρχουν στο νησί τρία σημαντικά ερευνητικά ιδρύματα, αυτά δεν αφήνουν το “αποτύπωμά” τους στον πληθυσμό της Κρήτης. Δεν θα πρέπει να υποστηριχθεί η χρηματοδότηση καινοτόμων ερευνητικών δράσεων από τα ιδρύματα αυτά στην Κρήτη; Εν πάση περιπτώσει, εμείς προτείνουμε να δημιουργηθεί στο Ρέθυμνο ένα κέντρο πολιτιστικής και περιβαλλοντικής πληροφόρησης για όλο το νησί» είχε πει η μελετήτρια
Σύμφων, πάντως, με την εισήγηση που θα πραγματοποιήσει ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας Νίκος Καλογερής στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου την ερχόμενη Τρίτη 10 Νοεμβρίου, όπου θα τεθεί, μετά από 7 μήνες δημόσιας διαβούλευσης, προς ψήφιση το θέμα, η Περιφέρεια χαρακτηρίζει «συντηρητική» την πρόταση αναθεώρησης, ενώ σημειώνει ότι είναι «απολύτως αναγκαία η χρηματοδότηση και ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής».
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα Χανιώτικα Νέα η Περιφέρεια χαρακτηρίζει «αβίαστα και λανθασμένα» τα συμπεράσματα της μελέτης περί «κορεσμένου» και «αποτυχημένου μονοθεματικού μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης», ενώ διαφωνεί και με τις απαγορεύσεις που θέτει η μελέτη ως προς τη βόρεια ακτογραμμή. Για το θέμα των ΑΠΕ εκφράζει τις αντιρρήσεις της προς τις μεγάλης κλίμακας επενδύσεις και προτείνει να τεθούν κανόνες και να θεσμοθετηθούν ζώνες απαγόρευσης εγκατάστασης για κάθε κατηγορία ΑΠΕ, ενώ ως προς το θέμα δημιουργίας ενεργειακού κόμβου στο Μαράθι υπογραμμίζει ότι πρόκειται για μια μη τεκμηριωμένη πρόταση και αντιπροτείνει τις περιοχές Κορακιές και Αθερινολάκκου. Επίσης, ζητά, μεταξύ άλλων, την αποδοχή και ενσωμάτωση των ρυθμίσεων των εγκεκριμένων ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ από το νέο ΠΠΧΣΑΑ, ενώ αναφορικά με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κρήτης κάνει λόγο για «σύγχυση» που επικρατεί στο κείμενο της αναθεώρησης καθώς επαναφέρει το ζήτημα της καύσης που έχει απορριφθεί από την Περιφέρεια.
Σύμφωνα με τον αντιπεριφερειάρχη Νίκο Καλογερή, οι προτεινόμενες από την Περιφέρεια τροποποιήσεις του ΠΠΧΣΑΑ είναι «ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες και αναμένεται η πλειοψηφία του Π.Σ. να κινηθεί στο ίδιο πνεύμα».
Να σημειώσουμε ότι ολόκληρες οι εισηγήσεις που θα κάνει ο κ. Καλογερής προς το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης έχουν ήδη αναρτηθεί στον ιστότοπο της Περιφέρειας Κρήτης (http://www.crete.gov.gr /perplaisio), ενώ οι βασικότερες διαφωνίες με την πρόταση αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ αφορούν τους εξής τομείς:
Για τον τουρισμό
Για τον τουρισμό διατυπώνονται ενστάσεις ως προς την πρόταση του ΠΠΧΣΑΑ για τα όρια σε κάποιες περιοχές γύρω από τους ορεινούς όγκους «προκειμένου να μην υπάρξουν αδικαιολόγητοι αποκλεισμοί οικιστικών ενοτήτων με δεδομένο ότι δεν υπολείπονται σε δυνατότητες σε σχέση με τις ήδη επιλεγμένες».
Επίσης, αναφέρεται πως η Περιφέρεια δεν έχει αντίρρηση για τη θεσμοθέτηση υποχρέωσης ανέγερσης τουριστικών μονάδων κατηγορίας άνω των 3 αστέρων είτε πρόκειται για παραθαλάσσιες είτε για ορεινές και ημιορεινές ζώνες, θεωρώντας ότι «θα συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και των υπηρεσιών του».
Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι παρότι η πρόταση αναθεώρησης κάνει αναφορά στην υστέρηση όσον αφορά στην κατασκευή των στρατηγικού χαρακτήρα υποδομών της Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ., νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, Ν.Ο.Α.Κ. κ.ά.) δεν φαίνεται όμως «να αξιολογεί ουσιαστικά τις επιπτώσεις από την υστέρηση αυτή στην ανάπτυξη της Κρήτης και ιδιαίτερα στον τουριστικό τομέα».
Τονίζεται ακόμα ότι η πρόταση αναθεώρησης «εξάγει αβίαστα και λανθασμένα συμπεράσματα περί αποτυχημένου μονοθεματικού μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης που έδωσε ό,τι είχε να δώσει και το οποίο θα πρέπει να εγκαταλείψουμε άρον – άρον».
«Η άποψή μας είναι ότι δεν είναι μονοθεματικός ο τουρισμός στην Κρήτη» αναφέρει η Περιφέρεια και υπογραμμίζει την κάθετη διαφωνία της «με το σύνολο των απεικονιζόμενων ζωνών συνολικού μήκους άνω των 180 χλμ. που υποδεικνύει στη Μελέτη ως υπεραναπτυγμένες καθώς και με την ανάλυση, η οποία αιτιολογεί τον χαρακτηρισμό αυτό και τις συνακόλουθες απαγορεύσεις, θεωρώντας την αυθαίρετη και παντελώς ατεκμηρίωτη».
Υπερθεματίζει δε υπέρ της πρότασης του ΠΠΣΧΑΑ για τον εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση όλων των εγκαταστάσεων στην κατηγορία των 3, 4 και 5 αστέρων, σε όλες τις περιοχές, παραθαλάσσιες, ορεινές, κορεσμένες και μη και όχι μόνο των νέων εγκαταστάσεων.
Για την τουριστική ανάπτυξη στην ενδοχώρα η Περιφέρεια διατυπώνει ενστάσεις ως προς τα όρια των απεικονιζόμενων ζωνών ανάπτυξης πολυδραστηριοτήτων ήπιας και οργανωμένης τουριστικής ανάπτυξης στους ορεινούς και ημιορεινούς όγκους, αναφέροντας σχετικά πως υπάρχουν περιοχές (όπως Ασή Γωνιά, Καλλικράτης, Μυριοκέφαλα, Κεραμεια,́ Θέρισο κ.ά.) που μένουν εκτός ορίων παρότι συγκεντρώνουν όλα τα αναγκαία χαρακτηριστικά.
Για τις ΑΠΕ
Σε ό,τι αφορά τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) η Περιφέρεια εκφράζει την αντίθεσή της με τα σχεδιαζόμενα μεγάλης κλίμακας έργα ΑΠΕ, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «διασπούν το αγροτικό και ορεινό τοπίο της Κρήτης, προσφέροντας πολύ μικρή πρόσοδο στην κοινωνία και σχεδόν μηδενική απασχόληση», ενώ προτείνει σχετικά να τεθούν κανόνες και να θεσμοθετηθούν ζώνες απαγόρευσης εγκατάστασης για κάθε κατηγορία ΑΠΕ, που να συμπεριληφθούν αυτούσια στην απόφαση αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ.
Ειδικότερα για τα αιολικά πάρκα προτείνει, μεταξύ άλλων, την εξαίρεση όλων των περιοχών Natura 2000 από την εγκατάσταση Α/Π (και κάθε μορφής ΑΠΕ, με εξαίρεση μικρά Φ/Β πάνελς στις στέγες ή για κάλυψη στοιχειωδών αναγκών σε απομακρυσμένες περιοχές), την απαγόρευση εγκατάστασης Α/Γ καθώς και των δρόμων πρόσβασης – μεταφοράς εξοπλισμού, σε εδάφη με κλίσεις άνω του 20%, ενώ τονίζει ότι «δεν υπάρχει αντίρρηση για την εγκατάσταση Α/Π στον θαλάσσιο χώρο περιμετρικά της Κρήτης, όταν αυτά δεν απειλούν με οπτική υποβάθμιση τις ζώνες προστασίας τοπίου και δεν θέτουν ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας».
Για τα φωτοβολταϊκά (Φ/Β) προτείνεται ως πρώτη επιλογή για εγκατάσταση τις στέγες των κτηρίων, ενώ για τα Φ/Β πάρκα των 80 και 100 KW επισημαίνεται πως «δεν πρέπει να χωροθετούνται στα όρια των οικισμών, σε ανεπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες τουριστικές περιοχές όπως και σε κορυφογραμμές, για να μην διαγράφονται από μεγάλες αποστάσεις, ενώ απαγορεύεται εφεξής η εγκατάσταση Φ/Β πάρκων σε αρδευόμενη γη ή σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας.
Για τα Βιομάζα – Βιοαπόβλητα – Βιορευστά αναφέρεται ότι στις μονάδες παραγωγής ενέργειας θα πρέπει να χρησιμοποιούν κατ’ αποκλειστικότητα ως καύσιμο πρώτη ύλη από την Κρήτη και να χωροθετούνται με τρόπο ώστε να μην επιβαρύνεται το οδικό δίκτυο, να εξοικονομούνται ορυκτά καύσιμα και να αποφεύγονται εκπομπές αέριων ρύπων.
Για τα Ηλιοθερμικά (Η/Θ) τονίζεται ότι οι επενδύσεις αυτές είναι κατάλληλες «για ερήμους ή ερημοποιημένες περιοχές χωρίς ιδιαίτερο περιβαλλοντικό ενδιαφέρον, δεν αφορούν επ’ ουδενί την Κρήτη και επομένως δεν τις αποδεχόμαστε».
Για τα Υβριδικά – Αντλησιοταμιευτικά σημειώνεται πως «κρίνεται απαραίτητη η κατασκευή ενός μικρού αριθμού αντλησιοταμιευτικών, που θα επιτρέψει την αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας από τις ΑΠΕ», ενώ «αν για τη λειτουργία τους απαιτηθεί μεγαλύτερος αριθμός μονάδων παραγωγής, αυτές θα πρέπει να εγκαθίστανται σύμφωνα με τους προαναφερόμενους όρους για κάθε μορφή ΑΠΕ».
Επισημαίνεται δε ότι «τα φράγματα που λειτουργούν ή πρόκειται να κατασκευαστούν στην Κρήτη έχουν πρωταρχικό ρόλο την ταμίευση νερού για κάλυψη των υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών και όχι την παραγωγή ενέργειας όπως κακώς αναφέρεται στη μελέτη» και δεν θεωρείται επιλογή οι “κεφαλές μεγάλων φραγμάτων” όπως αναφέρονται στη μελέτη ως τόπος εγκατάστασης Α/Π για τη λειτουργία των αντλησιοταμιευτήρων.
Για τους ενεργειακούς κόμβους
Σε ό,τι αφορά το θέμα της δημουργίας ενεργειακών κόμβων που σχετίζεται, μεταξύ άλλων, με την ενδεχόμενη ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα η Περιφέρεια χαρακτηρίζει ως “αρκετά ώριμη την πρόταση” για την υποδοχή των πιθανών ενεργειακών έργων και εγκαταστάσεων στην περιοχή Κορακιάς κι ως “μια αποδεκτή λύση, ορθή και επαρκώς τεκμηριωμένη” την περίπτωση του Αθερινολάκκου.
Αντίθετα, υπογραμμίζει ότι «η περιοχή του Μαραθίου δεν ενδείκνυται για τη χωροθέτηση ενεργειακού κόμβου καθώς είναι μη τεκμηριωμένη και δεν ευνοεί τη δημιουργία ενεργειακού κέντρου ούτε από τεχνικο-οικονομική ούτε και από περιβαλλοντική σκοπιά», ενώ όσον αφορά στην πιθανή μεταφορά των πεπαλαιωμένων εγκαταστάσεων του ΑΗΣ της Ξυλοκαμάρας στην περιοχή του Μαραθίου που προτείνει το ΠΠΧΣΑΑ, αυτή «κρίνεται τεχνικά και οικονομικά ασύμφορη, ενώ από τις σχετικές μελέτες των αρμόδιων φορέων προτείνεται ο ΑΗΣ να τεθεί σε ψυχρή εφεδρεία, μέχρι την αποξήλωσή του σε αρκετά μεταγενέστερο χρόνο».
Για το τοπίο
Η Περιφέρεια τονίζει σχετικά ότι στο ΠΠΧΣΑΑ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια των «Περιοχών με φέρουσα ικανότητα φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου». Αναφέρει δε ότι τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια μπορούν να ενσωματώνουν προτάσεις για χρήσεις γης που θα τηρούν τον σκοπό του σχεδιασμού των χωρικών ενοτήτων, ωστόσο, η έννοια του Τοπίου δεν μπορεί πρόωρα και χωρίς υφιστάμενο θεσμικό ρόλο να παίξει πρωτεύοντα ρόλο και να επιβάλει κανόνες και προτάσεις σε θεσμοθετημένες προστατευόμενες και πολιτισμικές περιοχές, ούτε να αγνοήσει το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο που τις ορίζει και να ακυρώσει τους υφιστάμενους μηχανισμούς έγκρισης, επίβλεψης, προστασίας, δράσεων κ.λπ., που λειτουργούν και έχουν την ευθύνη αυτών των χώρων.
Τονίζεται επίσης ότι πρέπει να προηγηθούν η ολοκλήρωση έγκρισης του θεσμικού πλαισίου για τις προαναφερόμενες κατηγορίες σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού καθώς και η θέσπιση των όρων λειτουργίας τους και τεχνικών προδιαγραφών τους.
Για την ιεράρχηση του οδικού δικτύου
Η Περιφέρεια προτείνει για ένταξη στα διερωπαϊκά δίκτυα, εκτός του άξονα Ρέθυμνο – Σπήλι – Αγ. Γαλήνη – Τυμπάκι που προτείνει το ΠΠΧΣΑΑ, τη σύνδεση των Π.Ε. Χανίων και Ρεθύμνης με τον Ν.Ο.Α.Κ. και το λιμάνι του Νότου, τον δρόμο σύνδεσης Β.Ο.Α.Κ. με το αεροδρόμιο Χανίων, καθώς και τον δρόμο Ιεράπετρα – Πιλαλήματα – Σητεία, για την πρόσβαση της Ιεράπετρας στο Αεροδρόμιο Σητείας, που προτείνεται να αναβαθμιστεί σε διεθνές.
Για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων
Σε ό,τι αφορά τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων Κρήτης (ΠΕΣΔΑΚ) σημειώνεται πως υπάρχει μία σύγχυση στην πρόταση αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ καθώς σε κάποια σημεία του κειμένου γίνεται αναφορά στον προηγούμενο ΠΕΣΔΑ του 2006 και για ενεργειακή αξιοποίηση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων με καύση, ενώ σε άλλα σημεία μνημονεύεται ο νέος εγκεκριμένος ΠΕΣΔΑΚ.
Η Περιφέρεια ξεκαθαρίζει πως όσον αφορά τη διαχείριση των ΑΣΑ, δόθηκε μια ολοκληρωμένη λύση με κατεύθυνση τη μείωση αποβλήτων και στόχο την αύξηση της ανακύκλωσης και τη μείωση του υπολείμματος προς τελική διάθεση, ενώ έχει αποκλειστεί η καύση ως μέθοδος.
Παράλληλα, έχει προκριθεί ως λύση η διαλογή στην πηγή και η ανάπτυξη ενός δικτύου αποκεντρωμένων μονάδων ήπιας τεχνολογίας με σκοπό να καλύψει υψηλούς στόχους σε ανακυκλώσιμα υλικά, ενώ αξιοποιεί και αναβαθμίζει τις τρεις υφιστάμενες μονάδες διαχείρισης. Επίσης, επισημαίνεται ότι με την ολοκλήρωση της εφαρμογής του ΠΕΣΔΑΚ για το ρεύμα των Αστικών Στερεών Αποβλήτων θα λειτουργούν συνολικά 9 Μονάδες Διαχείρισης με συνοδευτικούς ΧΥΤΥ, και επιπλέον το δίκτυο των πράσινων σημείων, των ΣΜΑ και ΣΜΑΥ, ενώ ήδη έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση όλων των ΧΑΔΑ.
«Μετά τα παραπάνω και στην περίπτωση που αυτά γίνουν αποδεκτά από τη μελετητική ομάδα, τους επιβλέποντες του Υπουργείου και την πολιτική ηγεσία, πιστεύουμε στην υιοθέτηση των προτάσεων στο σύνολό τους, καθώς θεωρούμε ότι είναι ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες», αναφέρεται σχετικά.

Πηγές: www.haniotika-nea.gr, zarpa.gr, cretalive.gr, crete.gov.gr